Toplu taşıma araçlarında seyahat ederken, çalışırken ya da gürültülü bir ortamda, gürültü önleyici kulaklıklar âdeta birer sihir gibi görünebiliyor. Peki bu kulaklıklar; uçak motorlarının, şehir trafiğinin ya da ofislerin gürültüsünü nasıl yok edebiliyor?
Günlük hayatımızın vazgeçilmezleri arasında olsalar da birçoğumuz onların nasıl çalıştığını bilmiyoruz.
Pasif ve aktif gürültü önleme kulaklık türlerinin nasıl çalıştığını inceledikten sonra hayatımıza artılarına ve eksilerine de bakalım.
Pasif gürültü önleme, tamamen kulaklığın fiziksel yapısına dayanıyor.
Pasif gürültü önleyici (PNC) kulaklıklarda kalın ve yoğun malzemeler kullanılarak dış seslerin kulağa ulaşması engelleniyor. Geniş, yastıklı ve kulağı tamamen kaplayan kulak kapaklarına sahip PNC kulaklıklar, aslında kulaklarımızı parmakla tıkayıp gürültüye karşı fiziksel bir engel oluşturmak gibi.
Ancak bunlar yüksek frekanslı sesleri engellemekte bazen sınırlı kalabiliyor.
Aktif gürültü önleme (ANC), dış sesleri yok etmek için daha sofistike bir yaklaşım kullanıyor.
Bose markasının icat ettiği aktif gürültü önleme teknolojisi, çevredeki sesleri algılayan iç ve dış mikrofonlara sahip. Dış mikrofonlar, çevredeki sesleri algılıyor ve bu sesleri kulaklıkta bulunan işlemciye iletiyor. İç mikrofonlar ise kulaklığa ulaşan sesleri izleyerek geri besleme sağlıyor. Bu sayede çevredeki seslerin tam olarak ne olduğuna dair bir veri tabanı oluşturuluyor.
Mikrofonlardan gelen veriler ise kulaklıkta bulunan bir dijital sinyal işlemcisi (DSP) tarafından analiz ediliyor. İşlemci, dış seslerin frekansını ve genliğini belirleyerek seslere uygun anti-faz sinyalleri üretiyor. İleri düzey DSP’ler, milisaniyeler içinde bu işlemi gerçekleştirebiliyor. Bu da anlık gürültü değişikliklerine hızlıca adapte olmayı sağlıyor.
Üretilen anti-faz sinyalleri de kulaklık hoparlörleri aracılığıyla iletiliyor. Bu hoparlörler, normal ses sinyallerinin yanı sıra anti-faz sinyallerini de çalarak dış gürültüyü nötr hâle getiriyor. Hoparlörlerin kalitesi ve frekans yanıtı ise sürecin etkinliğinde önemli rol oynuyor.
Gürültü önleyici kulaklıkların avantajları neler?
ANC teknolojisi, özellikle uçak motorları, klima sesleri gibi düşük frekanslı gürültülerde oldukça etkili. Ayrıca gürültü seviyesini düşürerek daha az dikkat dağıtıcı ortam sağlıyorlar. Uzun süre yüksek ses maruz kalanlar için ise gürültü önleyici kulaklıklar işitme sağlığını da koruyor.
Gürültü önleyici kulaklıkların dezavantajları neler?
Aktif gürültü önleme, enerji tükettiği için pil ömrünü kısaltıyor. ANC açıkken kulaklıklar, normal kullanım süresine göre daha kısa süre çalışıyor. Tabii ki bu teknolojinin bir bedeli de var. ANC kulaklıklar, genellikle daha pahalı oluyor.
Ayrıca bazı kullanıcılar, ANC açıkken bir basınç yaşadıklarını belirtiyor. Baş dönmesi gibi durumlar ortaya çıkabiliyor. Özellikle kulakları daha duyarlı olan kişilerde bu tür kulaklıklar rahatsızlık yaratabiliyor.
Ses mühendisliği ve ileri teknolojinin kombinasyonu ile ortaya çıkan gürültü önleyici kulaklıklar, karmaşık ortamlarda bile net ve huzurlu bir dinleme sunuyor. Bu sayede de onlar aslında modern hayatın vazgeçilmez parçası hâline geliyor.
